هویتهای دولتی و همگن سازی مردم
امروز خلاصهوارهای از کتاب «هویتهای دولتی و همگنسازی مردم: state identities and the homogenisation of peoples » به دستم رسید که مطالعه آن برایم جالب بود. این خلاصه واره از مجموعه «یک کتاب در یک مقاله» بود که توسط مرکز ملی مطالعات جهانی شدن تدوین و در سال 1386 منتشر شده است. کتاب تلخیص و ترجمه شده فوق، توسط انتشارات دانشگاه کمبریج در سال 2002 چاپ شده است.
پر بیراه نخواهد بود که عبارات مورد بحث در اینجا همچون مدرن یا انگیزههای اقتصادی یا ... نیاز به تنقیح داشته و باید از نسبت دادن بار معنایی صرفاً مثبت، صرفاً منفی یا ... به آنها پرهیز کرد؛ و اما چند نکته جالب آن برای اقتصادخوانها:
یکی از اهداف مولف تبیین چرایی مشاهده برخی بدرفتاریهای سیستماتیک در دنیای مدرن است. خانم رائه (نویسنده کتاب) در پی آن است که بر فرایند دولت-ملت سازی تمرکز کرده و بر قانونی شدن تبعیض، کشتار جمعی و خشونت در راستای ایجاد یک ملت جدید و در برخی موارد با تکیه بر 'اخلاق' اشاره دارد.
یکی از نکات مورد تاکید مولف آن است که گرچه در موارد اخیرِ تاریخی از کشتارهای جمعی و پاکسازی قومی، برخی دانشگاهیان بر عنصر ملیگرایی تاکید میکنند اما به نظر این دلیل مناسبی نیست؛ چرا که همانندسازی اجباری و قتل عامها در زمانهایی روی داده اند که عصر ملی گرایی هنوز شکل نگرفته بود. نظریات رایج در تبیین این مسأله، همچون رویکردهای ماتریالیستی یا نهادگرایانه، صرفاً به منافع اقتصادی و انگیزههای فردی اقتصادی توجه داشته و از پرداخت به خلق هویت تهی هستند.از این نظر شکلگیری دولتها یک بعد فرهنگی بسیار مهم دارد.
مولف در فصولی از کتاب در پی این سوال است که چرا در برخی وقایع تاریخی، حکومتها در پی ایجاد نوعی یکسانسازی و طرد برخی گروهها بودهاند؟ در بخش چهارم کتاب، اخراج ارمنیها از ترکیه، تلاش برای تقویت مشروعیت شکننده ترکیه تلقی شده و حاصل اثرگذاری اصل ملیگرایی (به عنوان مهمترین عامل مشورعیت بخشی سیاسی در اروپا) در آنجا بوده است. در بخش پنجم کتاب نیز با تاکید بر پاکسازی قومی در یوگسلاوی، نویسنده اعلام میدارد که نخبگان با مستمسک قرار دادن مفهوم ملی گرایی به عنوان یک ایدئولوژی، توانستند گروههای مشابه خود از نظر هویتی را اقناع گرده و همگن سازی و قتل عام را مشروع و قانونی جلوه دهند. از منظر هیثر رائه، نخبگان موثر در فرایند دولت سازی با استعانت از برخی اقدامات غیرقابل دفاع، تلاش مییکنند هویتهای گروهی یا داخلی مطلوب یا یکدست خود را تولید کنند؛ هویتهایی که اقتدار آنها را قانونی جلوه دهد.
کتاب جالبی بود
متشکر که معرفی اش کردی